Các mốc vận động thô của trẻ qua từng giai đoạn phát triển
- Anh Thu Merryland
- Apr 11
- 10 min read
Các mốc vận động thô của trẻ phản ánh sự phát triển thể chất và khả năng kiểm soát cơ thể của bé qua từng giai đoạn. Việc theo dõi các mốc này giúp cha mẹ kịp thời nhận biết sự phát triển của con và hỗ trợ trẻ vận động tốt hơn. Trong bài viết này Merryland sẽ cung cấp thông tin về các mốc vận động thô theo từng độ tuổi. Cũng như dấu hiệu cảnh báo trẻ chậm vận động, cách hỗ trợ bé phát triển và những sai lầm phổ biến cha mẹ thường gặp.
1. Các mốc vận động thô của trẻ theo từng độ tuổi và giai đoạn phát triển
Các mốc vận động thô của trẻ phản ánh sự phát triển thể chất và khả năng kiểm soát cơ thể qua từng giai đoạn. Mỗi độ tuổi sẽ có những bước tiến nhất định, từ lẫy, bò đến đứng và chạy nhảy. Việc theo dõi các mốc này giúp cha mẹ hiểu rõ tiến trình phát triển của bé và có cách hỗ trợ phù hợp.
1.1. Mốc vận động thô của trẻ sơ sinh (0-3 tháng tuổi)
Trong giai đoạn sơ sinh, trẻ chủ yếu thể hiện các phản xạ tự nhiên và dần học cách kiểm soát cơ thể. Khoảng 1 tháng tuổi, trẻ có thể vẫy tay, đạp chân và phản xạ nắm chặt khi có vật chạm vào lòng bàn tay. Đến 2 tháng, bé bắt đầu nhấc đầu lên khi nằm sấp, giúp cơ cổ và lưng phát triển. Đến 3 tháng, trẻ có thể giữ đầu ổn định hơn khi được bế, đá chân mạnh hơn và chống tay nhẹ để nâng ngực lên khi nằm sấp – những dấu hiệu đầu tiên của các mốc vận động thô của trẻ.
1.2. Mốc vận động thô của trẻ từ 4-6 tháng tuổi
Ở giai đoạn này, trẻ có những bước tiến quan trọng trong vận động thô. Khoảng 4 tháng tuổi, nhiều bé có thể tự lật từ tư thế nằm ngửa sang nằm sấp. Đến 5 tháng, bé có thể dùng tay chống để nâng cao ngực hơn khi nằm sấp, giúp tăng cường sức mạnh cơ tay và lưng. Đến 6 tháng, trẻ có thể ngồi khi có sự hỗ trợ và bắt đầu với tay cầm nắm đồ vật.
Đây là thời điểm quan trọng trong các mốc vận động thô của trẻ, khi bé bắt đầu kiểm soát cơ thể tốt hơn.
1.3. Mốc vận động thô của trẻ từ 7-12 tháng tuổi
Từ tháng thứ 7, trẻ bắt đầu trườn hoặc bò để di chuyển. Khoảng 9 tháng, bé có thể tự ngồi vững và bám vào đồ vật để đứng lên. Đến 10-11 tháng, nhiều bé có thể đi men theo bàn ghế hoặc vịn vào tường để di chuyển. Đến 12 tháng tuổi, một số trẻ đã có thể tự bước đi mà không cần hỗ trợ, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong các mốc vận động thô của trẻ.
1.4. Mốc vận động thô của trẻ từ 1-2 tuổi
Sau khi biết đi, trẻ trở nên hiếu động hơn và thích khám phá thế giới xung quanh bằng cách di chuyển nhiều hơn. Khoảng 13-15 tháng, trẻ có thể đi vững hơn và cúi xuống nhặt đồ mà không bị mất thăng bằng. Đến 16-18 tháng, bé bắt đầu chạy chập chững và thử leo trèo lên ghế hoặc bậc thềm thấp. Từ 19-24 tháng, trẻ có thể đá bóng, nhảy nhẹ tại chỗ và tự đi lên cầu thang với sự hỗ trợ của tay vịn.
Đây là giai đoạn trẻ phát triển mạnh về các mốc vận động thô, giúp bé linh hoạt và tự tin hơn trong các hoạt động hàng ngày.
1.5. Mốc vận động thô của trẻ từ 2-3 tuổi
Giai đoạn này, trẻ tiếp tục hoàn thiện kỹ năng vận động. Bé có thể leo cầu thang mà không cần người lớn hỗ trợ, chạy nhanh hơn và điều khiển hướng chạy tốt hơn. Trẻ cũng bắt đầu biết nhảy bằng cả hai chân, thử sức với các trò chơi vận động như đu dây hoặc đi xe chòi chân. Những hoạt động này giúp trẻ cải thiện sức mạnh cơ bắp, khả năng thăng bằng và sự phối hợp giữa tay và chân.
Việc theo dõi các mốc vận động thô của trẻ trong giai đoạn này giúp cha mẹ kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường nếu có.
1.6. Mốc vận động thô của trẻ từ 3-5 tuổi (tuổi mẫu giáo)
Đến độ tuổi mẫu giáo, trẻ có thể kiểm soát vận động tốt hơn và thực hiện các động tác phức tạp như nhảy lò cò trên một chân, bật xa, đi xe đạp ba bánh và chạy linh hoạt. Trẻ cũng thích tham gia các hoạt động ngoài trời như leo trèo, đu dây và chơi với các thiết bị sân chơi. Đây là thời điểm trẻ hoàn thiện kỹ năng vận động thô và sẵn sàng cho các hoạt động thể chất đa dạng.
Việc theo dõi sát sao các mốc vận động thô của trẻ sẽ giúp cha mẹ tạo điều kiện cho bé phát triển thể chất toàn diện.
2. Các dấu hiệu cảnh báo trẻ chậm đạt mốc vận động thô
Không phải tất cả trẻ em đều phát triển theo một tốc độ giống nhau, nhưng nếu trẻ chậm đạt các mốc vận động thô của trẻ đáng kể so với độ tuổi, cha mẹ cần chú ý để có biện pháp hỗ trợ kịp thời. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo:
Trẻ sơ sinh (0-3 tháng tuổi): Không có phản xạ nắm tay, không nhấc đầu lên khi nằm sấp, cơ thể luôn cứng hoặc quá mềm.
Trẻ từ 4-6 tháng tuổi: Không thể lẫy, không giữ đầu vững khi được bế, ít vận động tay chân.
Trẻ từ 7-12 tháng tuổi: Không biết ngồi dù có sự hỗ trợ, không có dấu hiệu bò, không thể đứng khi bám vào đồ vật.
Trẻ từ 1-2 tuổi: Chưa thể tự đứng hoặc đi sau 18 tháng tuổi, không thể leo lên bậc thềm thấp, đi đứng không vững dù đã hơn 2 tuổi.
Trẻ từ 2-3 tuổi: Chưa biết chạy, không thể leo cầu thang dù có tay vịn, thường xuyên ngã khi đi lại.
Trẻ từ 3-5 tuổi: Không thể nhảy bằng hai chân, không giữ thăng bằng khi đi trên đường hẹp, tránh các trò chơi vận động mạnh.
Nếu trẻ có những dấu hiệu này, cha mẹ nên tham khảo ý kiến chuyên gia để kiểm tra và can thiệp kịp thời, giúp trẻ bắt kịp các mốc vận động thô phù hợp với độ tuổi.
3. Cách hỗ trợ trẻ phát triển vận động thô
Việc hỗ trợ trẻ phát triển vận động thô không chỉ giúp bé đạt được các mốc vận động thô của trẻ đúng thời điểm mà còn góp phần xây dựng nền tảng thể chất vững chắc. Dưới đây là những cách cha mẹ có thể áp dụng để thúc đẩy khả năng vận động thô của con:
3.1. Khuyến khích trẻ vận động từ sớm
Ngay từ khi trẻ còn nhỏ, cha mẹ có thể tạo điều kiện để bé vận động bằng cách cho bé nằm sấp để rèn cơ cổ và lưng, khuyến khích bé lẫy, bò và tự ngồi. Những trò chơi đơn giản như đưa đồ chơi để bé với tay hay hỗ trợ bé tập lật cũng giúp trẻ đạt được các mốc vận động thô nhanh hơn.
3.2. Tạo môi trường vận động an toàn và đa dạng
Cha mẹ nên dành không gian rộng rãi để trẻ có thể tự do di chuyển, khám phá. Đối với trẻ lớn hơn, có thể bố trí khu vực chơi ngoài trời, sân chơi có thảm mềm để bé thử nghiệm các động tác như chạy, nhảy, leo trèo. Những môi trường đa dạng sẽ kích thích trẻ phát triển kỹ năng vận động một cách tự nhiên.
3.3. Cho trẻ tiếp xúc với các thiết bị vận động phù hợp
Việc sử dụng các thiết bị vận động thô không chỉ giúp trẻ phát triển thể chất mà còn kích thích sự tự tin và khả năng phối hợp cơ thể. Tùy vào độ tuổi, cha mẹ có thể chọn các thiết bị phù hợp:
Với trẻ mầm non: Các thiết bị như bập bênh, mâm xoay, cầu trượt, nhún lò xo, xích đu là những lựa chọn lý tưởng. Những thiết bị này giúp bé rèn luyện khả năng giữ thăng bằng, phối hợp tay chân và tăng cường phản xạ.
Với trẻ tiểu học: Các thiết bị có độ thử thách cao hơn như bộ vận động tổng hợp, leo núi, cầu thăng bằng, leo dây, thang leo sẽ giúp trẻ phát triển sức mạnh cơ bắp, sự khéo léo và khả năng kiểm soát cơ thể tốt hơn.
Các thiết bị vận động không chỉ hỗ trợ trẻ đạt được các mốc vận động thô của trẻ, mà còn giúp bé phát triển sự dẻo dai và năng động hơn trong các hoạt động hàng ngày.
3.4. Khuyến khích trẻ tham gia hoạt động ngoài trời
Những hoạt động như chạy bộ, đá bóng, nhảy dây, leo núi nhân tạo không chỉ giúp trẻ phát triển các mốc vận động thô mà còn cải thiện sự dẻo dai, thăng bằng và phản xạ. Cha mẹ có thể cùng con chơi để tạo thêm động lực và gắn kết tình cảm gia đình.
3.5. Hạn chế cho trẻ sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều
Việc ngồi lâu trước màn hình điện thoại hay TV có thể làm hạn chế sự phát triển vận động thô của trẻ. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ dành nhiều thời gian hơn cho các hoạt động thể chất, khám phá môi trường xung quanh thay vì ngồi yên một chỗ quá lâu.
Việc hỗ trợ trẻ đúng cách sẽ giúp bé phát triển vận động thô hiệu quả, đạt được các mốc vận động thô của trẻ theo đúng độ tuổi và có một nền tảng thể chất vững chắc trong tương lai.
4. Sai lầm thường gặp của cha mẹ khi theo dõi các mốc vận động thô
Việc theo dõi các mốc vận động thô của trẻ giúp cha mẹ đánh giá sự phát triển thể chất của con. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh mắc phải những sai lầm phổ biến khiến quá trình này trở nên căng thẳng hoặc kém hiệu quả.
Một trong những sai lầm lớn nhất là so sánh con mình với trẻ khác. Mỗi đứa trẻ có tốc độ phát triển riêng, vì vậy việc so sánh bé với bạn bè đồng trang lứa có thể gây áp lực không cần thiết. Thay vì lo lắng khi con chậm hơn một chút, cha mẹ nên tập trung quan sát sự tiến bộ của bé theo thời gian.
Một sai lầm khác là can thiệp quá mức vào vận động của trẻ. Nhiều cha mẹ quá lo lắng khi con té ngã nên thường xuyên đỡ bé, không cho bé cơ hội tự đứng dậy hoặc tự điều chỉnh tư thế. Điều này vô tình làm giảm khả năng tự lập và cản trở sự phát triển kỹ năng vận động thô của trẻ.
Bên cạnh đó, lạm dụng xe tập đi là một sai lầm phổ biến. Nhiều cha mẹ nghĩ rằng xe tập đi sẽ giúp trẻ biết đi sớm hơn, nhưng thực tế, thiết bị này có thể khiến trẻ phụ thuộc vào sự hỗ trợ thay vì rèn luyện cơ chân và khả năng giữ thăng bằng. Thay vì dùng xe tập đi, cha mẹ có thể tạo môi trường an toàn để trẻ tự đứng và bước đi.
Cuối cùng, bỏ qua những dấu hiệu chậm phát triển vận động thô có thể khiến trẻ mất đi cơ hội can thiệp sớm. Nếu bé không đạt được các mốc vận động thô trong khoảng thời gian hợp lý, cha mẹ nên tham khảo ý kiến chuyên gia để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
5. Các câu hỏi thường gặp của cha mẹ liên quan đến mốc vận động thô của trẻ
5.1. Trẻ bỏ qua giai đoạn bò có sao không?
Một số trẻ có thể chuyển từ ngồi sang đi mà không trải qua giai đoạn bò. Tuy nhiên, bò giúp phát triển khả năng phối hợp tay-chân, do đó nếu trẻ không bò, cha mẹ có thể khuyến khích bằng cách tạo môi trường vui chơi phù hợp.
5.2. Trẻ chậm đi nên làm gì?
Nếu trẻ hơn 18 tháng chưa biết đi, cha mẹ nên đưa bé đi khám để kiểm tra cơ, xương khớp và thần kinh vận động. Ngoài ra, tạo cơ hội cho bé tập đứng, đi bằng cách chơi trên thảm hoặc bề mặt an toàn cũng rất quan trọng.
5.3. Có nên sử dụng xe tập đi để kích thích vận động thô cho trẻ không?
Không nên. Xe tập đi có thể làm giảm sự phát triển cơ chân và khả năng thăng bằng của trẻ. Thay vào đó, hãy để trẻ tự đứng và bước đi trong môi trường an toàn.
5.4. Khi nào nên cho trẻ tiếp xúc với thiết bị vui chơi ngoài trời?
Ngay từ khi biết ngồi, trẻ có thể chơi với những thiết bị đơn giản như bập bênh, nhún lò xo. Khi biết đi, bé có thể tham gia các trò chơi phức tạp hơn như cầu trượt, leo núi mini, xích đu. Với trẻ tiểu học, các thiết bị như leo dây, bộ vận động tổng hợp, thang leo giúp tăng cường sức mạnh và sự dẻo dai.
Các mốc vận động thô của trẻ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển thể chất và kỹ năng kiểm soát cơ thể. Việc theo dõi các cột mốc này giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về tiến trình phát triển của con, từ đó có biện pháp hỗ trợ phù hợp. Quan trọng nhất, mỗi trẻ có tốc độ phát triển khác nhau, vì vậy hãy kiên nhẫn, tạo điều kiện cho bé vận động nhiều hơn và khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất phù hợp với độ tuổi.
コメント